Kat.nl | Vachtverzorging bij de kat
Introductie
Katten wijden een groot deel van hun wakkere leven aan hun vachtverzorging. Zij wassen zichzelf met hun ruwe tong en met hun pootjes. Een beetje hulp van de mens is echter gewenst bij langharige en half-langharige katten. Door de vacht regelmatig goed te borstelen houd je deze vrij van klitten. Maar ook aan de vachtverzorging van een kortharige kat kan de mens een bijdrage leveren. Het is voor kat en mens immers vaak een plezierige bezigheid die bijdraagt aan het vertrouwen van de kat in zijn menselijke huisgenoot. Daarnaast blijven katten, gemiddeld genomen, langer gezond als zij regelmatig geborsteld worden, want het borstelen stimuleert de bloedcirculatie en versterkt de spieren van de kat.
Natuurlijke vachtverzorging
Een kat is uitstekend uitgerust om zijn vacht grondig te verzorgen. Met zijn tong, tanden, pootjes en klauwen kan hij zich dagelijks goed wassen. Een kattentong is bedekt met naar achteren gerichte stekeltjes. Deze zijn ongeveer 500 micrometer lang. De stekeltjes zijn papillen en bevatten keratine (de stof waar nagels en haar ook van gemaakt zijn). De tong voelt daardoor aan als schuurpapier. Met wat speeksel kan de kat met zijn tong eenvoudig kattengrit, voedselresten en andere substanties die in zijn vacht zijn blijven hangen verwijderen. Katten zijn, zoals we weten, erg lenig, maar zelfs voor een kat zijn er lichaamsdelen waar hij niet bij kan met zijn tong. Dit is echter geen enkel probleem voor de kat. Hij likt aan zijn pootjes tot deze nat zijn en gebruikt deze vervolgens als washandjes. Als de vacht daarna weer droogt, dan zet de kat zijn tanden in om de vacht weer mooi glad te kammen, waarbij hij controleert of er geen afval in zijn vacht is blijven hangen. De klauwen van de achterpoten gebruikt de kat ook behendig als een grove kam. En met zijn voorpoten smeert hij een olie-achtige afscheiding, afkomstig uit de klieren rond zijn kop, op de rest van zijn vacht. Zo brengt hij feitelijk zijn eigen parfum aan op zijn hele vacht. Als de kat daarna met zijn vacht langs objecten gaat, dan kan hij daarmee zijn territorium markeren.
Het verliezen van de vacht en de vorming van haarballen
In de natuur verliest de kat één keer per jaar (een groot deel van zijn) vacht, meestal in de lente. Dit proces wordt door licht en temperatuur gestuurd. Omdat katten die (veel) binnenshuis leven in een kunstmatig warm gehouden en verlichte omgeving verblijven, verliezen zij meestal gedurende het hele jaar delen van hun vacht. Omdat iedere keer een ander deel van de kattenvacht aan de beurt is, valt dit nauwelijks op aan het uiterlijk van de kat. Aan de vloerbedekking, het meubilair en de kleding van de katteneigenaar kan je uiteraard wel zien dat de kat zijn haar in meer of mindere mate verliest. De kat zal, als hij zich wast, losse haren verwijderen, waarvan hij altijd een deel inslikt. Deze ingeslikte haren vormen in veel gevallen haarballen. Normaal gesproken braakt de kat deze haarballen periodiek uit. Soms lukt het de kat echter niet om de haarballen kwijt te raken. De kat zal dan minder willen eten en zijn conditie verslechtert zienderogen. In extreme gevallen dient een haarbal door de dierenarts verwijderd te worden. Het probleem dat haarballen vast komen te zitten, komt regelmatig voor, maar langharige katten hebben hier logischerwijs het meeste last van. Het regelmatig geven van kattengras, vette vis of moutpasta helpt overigens goed.
Aanvullende vachtverzorging door de mens
Een wilde kat die in goede fysieke conditie verkeert, houdt zich normaliter goed schoon. Het proces van domesticatie en selectief fokken heeft evenwel geresulteerd in veranderingen in de vacht, zoals langer haar. Soms heeft een kat dan ook meer vachtverzorging nodig dan hij zichzelf biedt. Oudere katten gaan zichzelf ook vaak minder goed verzorgen. In dit soort gevallen is aanvullende vachtverzorging door de mens de oplossing. Losse haren kan je allereerst verwijderen door de kat te aaien. Als je je handen vóór het aaien met warm water hebt gewassen, dan werkt dit nog wat beter. Verder zijn er diverse soorten kammen en borstels verkrijgbaar om de vacht van je kat te verzorgen. Welke kam of borstel je het beste kunt gebruiken is sterk afhankelijk van het vachttype van je kat. Je komt er vaak al doende achter wat het beste werkt bij jouw kat. Je kunt ook de fokker/cattery-houder om advies vragen. Begin met de vachtverzorging als je kat nog een kitten is, zodat hij kan wennen aan deze vorm van aandacht en verzorging. Begin alleen met kammen of borstelen als de kat rustig is. Als een kat zin heeft om te spelen, dan is het beter om op een ander moment de benodigde vachtverzorging te bieden.
Vachtverzorging bij kortharige katten
De vacht van een kortharige kat (aanvullend) verzorgen is doorgaans alleen écht zinvol als je met je raskat kattenshows bezoekt en wilt dat je kat er piekfijn uitziet. Toch kan het één of twee keer per week een prettig moment voor je kat en voor jou opleveren als je zijn vacht verzorgt. Je verwijdert losse haartjes en het is tevens een geschikt moment om je kat te controleren op vlooien en om even goed naar het gebit en in de oren van je kat te kijken. Het verzorgen van de vacht is uiteraard een stuk makkelijker dan bij een langharige kat. Je kunt de vacht het beste onder handen nemen met een kam met afgeronde tanden en/of een rubberen borstel, zodat je de huid onder de dunne vacht van je kortharige kat niet beschadigt. Je kunt de vacht na het kammen of borstelen eventueel polijsten met een zijden doek of met een doek van speciaal leer. Het met shampoo wassen van de vacht van een kortharige kat is meestal een overbodige luxe, maar er zijn wel speciale 'droge shampoos' op de markt die bijvoorbeeld soelaas kunnen bieden als er smeer van een auto op de vacht van je kat is gekomen.
Vachtverzorging bij langharige katten
De vachtverzorging bij langharige katten (en half-langharige katten) is een stuk omvangrijker. In de vacht van langharige katten blijft vaak vuil hangen en zij hebben dan ook hulp van de mens nodig om dit uit hun vacht te halen en om klitten te voorkomen en te verwijderen. Dit kan het beste dagelijks gedaan worden, want een langharige kat kan hinder ondervinden van een verwaarloosde vacht met veel klitten. Ook zal de kat dan meer haar inslikken, wat weer tot meer haarballen leidt. Je begint met een kam met afgeronde tanden, waarmee je de klitten verwijdert. Is een klit niet goed uit de vacht te kammen, trek of knip deze dan voorzichtig uit de vacht van de kat. Borstel de kat vervolgens met een speciale borstel. Gebruik desgewenst wat geurloos talkpoeder bij het kammen en borstelen. Gebruik vervolgens een fijne kam om de vacht in de nek te kammen. Als je omhoog kamt, dan ontstaat er een mooie kraag. Je kat (nat) wassen is tijdrovend maar kan een bijdrage leveren aan een prijswinnend uiterlijk. Als de kat niet als kitten al op deze manier gewassen is, dan zal hij zich mogelijk verzetten. Een extra paar handen is dan aan te bevelen. Je kunt de kat wassen in een wasbak of onder de douche. Je kunt het beste warm water en kattenshampoo en eventueel kattenconditioner gebruiken. Als je klaar bent, dan droog je de kat af met een doek, waarna je de kat grondig zult moeten föhnen. Houd de föhn niet te dichtbij. En borstel de kat tot slot voor een optimaal resultaat.
Aandacht voor detail bij je kat
De stukjes vuil in de hoekjes van de ogen van je kat, kunnen in veel gevallen voorzichtig met je vinger verwijderd worden. Als dit niet lukt, dan kan je een wattenstaafje met (gekookt) water gebruiken. Vooral Britten en Perzische katten staan erom bekend dat zij vaak vieze oogjes hebben. Het is ook van belang om het gebit van je kat schoon te houden. Tandplak kan, indien aan de orde, periodiek verwijderd worden door de dierenarts. Maar in sommige gevallen is het ook aan te bevelen om het gebit van een kat te poetsen met een tandenborstel. Katten vinden dit niet zo prettig, maar als je een speciale tandpasta met de smaak van kip, vlees of vis gebruikt, dan is een kat eerder geneigd het poetsen te accepteren. Als de oren van je kat van binnen vies zijn geworden, dan kan je deze voorzichtig schoonmaken met een vochtig doekje. Ga echter nooit diep met je vinger in het oor van een kat. Als de nagels van je kat te lang worden, bijvoorbeeld als de kat niet buiten komt en zijn nagels weinig slijpt aan de krabpaal, dan is het verstandig om zijn nagels te knippen met een speciaal nagelschaartje/nageltangetje voor katten. Anders kan de kat zich bezeren. Knip alleen het scherpe puntje van de nageltjes af. Als je de nagel te ver naar achteren afknipt, dan kan dit bloedingen veroorzaken. Twijfel je, laat het knippen van de nagels dan aan de dierenarts over. Gebruik geen nagelschaartje voor mensen, want daarmee kan je de nagels van je kat splijten.