Kat.nl | Fokken met een kat
Introductie
Het overgrote deel van de kattenliefhebbers is tevreden met het gezelschap van één of meerdere katten. Hun katten zijn gesteriliseerd (of gecastreerd) en leven aldus het leven van zich niet voortplantende huisdieren. Andere kattenliefhebbers, dikwijls cattery-houders, steken hun ziel en zaligheid in het fokken van raskatten. Dit is doorgaans een hobby, want winstgevend is het fokken van katten zelden tot nooit, kijkend naar de hoeveelheid tijd, geld, energie en liefde die je in het fokken van katten moet steken om een nestje te krijgen, de kittens te verzorgen, de kittens de benodigde medische zorg en hun vaccinaties te laten geven door de dierenarts, et cetera. De grootste beloning van het fokken van (ras)katten is toch steeds opnieuw het op de wereld zien komen van een stuk of wat kittens. Maar het kan ook een tijdrovende en frustrerende bezigheid zijn, bijvoorbeeld als een kitten ongezond ter wereld komt.
De verantwoordelijkheid voor het fokken van katten
Over het fokken van katten mag absoluut niet lichtvaardig gedacht worden. Het brengt immers nogal een verantwoordelijkheid met zich mee. Het fokken van katten is zowel tijdrovend als duur. En de belangrijkste uitdaging die erbij komt kijken is wellicht het vinden van goede woonplaatsen voor de kittens die ter wereld komen. Als je hierin niet slaagt, dan zal je de kittens zelf moeten houden. De meeste fokkers van katten zijn cattery-houders die raskatten fokken. Zij richten zich meestal op het behouden of verbeteren van een bepaalde genetische lijn. Iemand die denkt met fokken veel geld te zullen verdienen, komt doorgaans van een koude kermis thuis. Zelfs de meest gerenommeerde fokkers zijn vaak al blij als zij in een financieel jaar quitte spelen. De kostenposten zijn dan ook omvangrijk: de kosten in verband met de dierenarts, voor zowel de zorg voor de moederpoes als voor de kittens, de kosten in verband met het inschakelen van een dekkater, de kosten in verband met het aan moeten bieden van speciale voeding aan de drachtige en zogende moederpoes, de kosten in verband met het kittenvoer, de kosten in verband met de verwarming van de kittens, de kosten in verband met het gezondheidstechnisch testen en de vaccinatie van de kittens, en de kosten in verband met het registreren en adverteren. De moederpoes kan op ieder moment bevallen, dus ook midden in de nacht. Je moet dan klaarstaan voor de poes om haar te helpen, zeker als het om haar eerste nestje gaat. Er kunnen kittens dood geboren worden of na de geboorte overlijden, wat meestal voor alle betrokkenen zwaar is. Kittens zijn schattig, maar zij kunnen ook voor problemen zorgen. Je moet kittens constant in de gaten houden en systematisch, samen met de moederpoes, voorbereiden op hun leven als kat.
De geschiedenis van het fokken en showen van katten
Het actief fokken van katten is pas in de negentiende eeuw begonnen. De eerste kattenshow werd gehouden in Londen in 1871. De organisator van deze show, Harrison Weir, bepaalde richtlijnen voor het fokken van raskatten, die vervolgens (voorlopig) wereldwijd de standaard werden, waarna er in verschillende landen eigen (aanvullende en vervangende) regels werden geformuleerd. Bij de eerste kattenshows werden er vrijwel uitsluitend gedomesticeerde, kortharige katten en langharige Perzische katten tentoongesteld. Het duurde tot de jaren tachtig van de negentiende eeuw voordat er Siamezen en andere Aziatische (nog onbekende) kattenrassen geïntroduceerd werden. In deze periode begonnen fokkers in (andere delen van) Europa en Amerika hun eigen fokprogramma's op te zetten. De eerste Amerikaanse kattenshow werd gehouden in 1895. Niet veel later werden de eerste kattenshows in Nederland gehouden. Toen in 1934 de 'Nederlandsche Vereeniging van Fokkers en Liefhebbers van Katten' (Felikat) werd opgericht, maakte het fokken en showen van raskatten in Nederland een opmars. Deze werd echter onderbroken door de Tweede Wereldoorlog. Na de bevrijding, werd het fokken en showen van katten opnieuw leven ingeblazen en kwamen er meer verenigingen. Er bestaan vandaag de dag meer dan veertig gevestigde kattenrassen. Sommige (andere) rassen zijn in het ene land wel erkend en in het andere niet.
Krolsheid van de poes en de paring
Het is niet moeilijk om vast te stellen dat een poes klaar is voor de paring. Zij begint dan luidruchtig te miauwen om een kater te lokken die haar kan dekken (met haar kan paren). De poes is, zoals dit heet, krols. Een krolse poes schuurt met haar buik over de vloer en steekt haar achterste bevallig in de lucht, zeker wanneer de poes gestreeld wordt. De poes wil in deze fase veelvuldig aangehaald worden en probeert haar geur zo grondig mogelijk te verspreiden door het huis, om de kans te vergroten dat er een kater opduikt die haar het hof wil maken. Krolsheid kan voorkomen vanaf een leeftijd van vier maanden. Via verenigingen en (andere) catteries kan je, meestal tegen betaling, een dekkater vinden. Het is van belang dat de kater uiterlijk enkele dagen voor de paring getest is op diverse ziektes. Als de paring aan de orde is (meestal op de tweede of derde dag van de krolsheid), dan is het belangrijk dat de nagels van beide katten geknipt zijn, zodat zij elkaar niet bezeren of verwonden. Doorgaans wordt de poes eerst in een afgesloten ruimte naast de dekkater gezet, zodat de poes en de kater naar elkaar kunnen miauwen en zij elkaar kunnen ruiken. Zo kunnen zij wennen aan elkaars aanwezigheid en zich (onbewust) voorbereiden op de paring die weldra een feit zal zijn. Vervolgens worden de katten samengebracht, waarna de krolse poes zich, als alles goed gaat, lichamelijk aan zal bieden aan de kater. De kater pakt de poes met zijn bek vast bij haar nek en duwt haar staart opzij, waarna hij zijn penis in haar brengt. Na de bevruchting, is het zeker niet ongebruikelijk dat de poes zich tegen de kater keert en daarbij haar tanden en klauwen gebruikt. Na de paringssessie, dient de poes zich uitgebreid te kunnen wassen. Het is aan te bevelen om de paring te herhalen, om de succeskans te vergroten.
De drachtige periode en de geboorte van de kittens
Bij poezen duurt de zogeheten drachtige periode gemiddeld 63 tot 68 dagen. Te vroeg geboren kittens hebben extra aandacht nodig omdat zij wellicht nog niet voldoende ontwikkeld zijn. Laat geboren kittens zijn vaak vrij groot. Zoals ook in het hoofdstuk over kattenvoer beschreven wordt, is het eerste teken van het feit dat een poes drachtig is dikwijls dat zij meer wil eten. Ook zullen er lichamelijke veranderingen optreden. Zo zwellen de tepels op en verkleuren zij enigszins. Ook zal de buikomvang geleidelijk toenemen. Een dierenarts kan na drie tot vier weken aan de buik van de poes voelen dat zij drachtig is. De drachtige poes mag gewoon klimmen, springen en rennen. Dit kan geen kwaad. Sterker nog, het is belangrijk voor de poes om te bewegen om in goede conditie te blijven verkeren en de drachtige fase probleemloos door te komen. Ongeveer een week voor de geboorte van de kittens, zal de moederpoes in wording een rustige plek zoeken waar de bevalling uiteindelijk plaats kan vinden. Dit is een geschikt moment om een zogenaamde werpkist te plaatsen. Vlak voor de geboorte verandert de ademhaling van de poes. De eerste weeën zijn hoogstwaarschijnlijk een feit. In de loop der uren gaat zij steeds zwaarder ademen en worden de lichamelijke samentrekkingen duidelijk zichtbaar. Uiteindelijk komt het eerste kitten uit de vulva van de poes. Zodra de nieuweling eruit is, wast de moederpoes het kitten, vooral bij de neus en het mondje om ademhalen mogelijk te maken. Dit proces herhaalt zich enige malen, afhankelijk van het aantal kittens dat ter wereld komt. De moederpoes zal meestal haar placenta opeten. Houd dit niet tegen, want er zitten belangrijke voedingsstoffen in die zij in deze fase goed kan gebruiken.
De eerste levensfase van de kittens
Als het nestje sterk en gezond is, dan heeft de moederpoes nauwelijks hulp nodig van de mens in de eerste twee tot drie weken. Zorg er alleen voor dat de poes naar believen kan eten. Na ongeveer een week zullen de kittens hun oogjes openen en zullen zij stoppen met blazen als je hen oppakt. Houd ze gerust (kort) vast en praat rustig tegen hen, zodat de kittens kunnen wennen aan contact met mensen. Het is verstandig om de moederpoes en haar kittens in de eerste periode te separeren, maar het is ook aan te bevelen om de kittens daarna, zodra dit enigszins mogelijk is, het huis te laten verkennen. Zo kunnen zij wennen aan de omgeving, aan geluid en aan licht. Ook kunnen zij gewend raken aan andere huisdieren en kinderen. Dit noemen we ook wel socialiseren. De moederpoes zal de kittens steeds naar haar tepels leiden, zodat de kittens melk kunnen drinken. De melk is rijk aan antistoffen en draagt derhalve bij aan het afweersysteem van de kittens. Na een aantal weken zullen de kittens wellicht al beginnen te eten van het kattenvoer van hun moeder. De kittens doen, niet lang daarna, hun moeder na en zullen naar de kattenbak gaan. Het ene kitten heeft hier minder moeite mee dan het andere. Een beetje voorzichtige hulp van de mens is hier vaak wel op zijn plaats. Des te eerder zullen de kittens zindelijk zijn. Je kunt de kittens na het eten oppakken en in een (open) kattenbak zetten. Zo zullen zij leren dat zij aldaar hun behoefte moeten doen. Houd de omgeving goed schoon. Raskatten mogen na dertien weken naar het huis van hun nieuwe eigenaar toe. Lees meer hierover in het hoofdstuk dat gaat over het kiezen van de juiste kat.
